BLISKOST

Nakon mnogonagrađivanog i veoma hvaljenog televizijske mini serije Anđeli u Americi prema istoimenoj drami Tonija Kušnera, a s Meril Strip i Al Paćinom kao nekim od glumaca, Majk Nikols je napravio film po jednoj drugoj drami. Ta drama je Bliskost, a pisac Patrik Marber koga je ona 1997. godine zajedno sa Markom Revenhilom i Sarom Kejn označila kao najvažnije britanske dramske autore druge polovine devedesetih. Anćele u Americi još uvijek očekujemo na nekom od dostpunih televizijskih programa na materwem ili srodnim mu jezicima, ali s obzirom na hvale koje taj film prate i same vrline Bliskosti da se zaključiti da režiser Nikols doživljava pravi preporod. Najpoznatiji po Diplomcu s Dastinom Hofmanom i Ko se boji Virxinije Vulf s Elizabet Tejlor i Ričardom Bartonom, Majk Nikols se baš i nije mogao pohvaliti dobrim ostvarewima posljedwih nekoliko godina. Bliskost podsjeća na Ko se bije Virxinije Vulf na više načina. Sa ne više od četiri lika, ovdje, kao i tamo, u pitawu je komplikovana igra zavođewa i razotkrivawa koja uključuje sve tačke ljubavnog četvorougla. Ipak, dok je u Ko se boji Virxinije Vulf okvir prilično kameran i pozorišni - radwa se, naime, odvija tokom samo jedne noći, Bliskost je eliptično razvijen. Između scena prolaze mjeseci, a ponekad i godine. Ova zanimljiva struktura je u potpunosti preuzeta iz same drame, ali Marber, koji je adaptirao sopstveno pozorišno djelo, uvodi ovdje elemente koji su svojstveniji filmu. Iz početka se radwa razvija linearno da bi istovremeno sa komplikovawem odnosa među likovima i predstavljawe radwe bivalo zakomplikovano. Pojavljuju se sjećawa likova u vidu retrospketiva, imamo paralelnu montažu. Ovo formalno rješewe vrijedno je divljewa i čini se da je jednako rezultat rada i režisera i scenariste. A tu su i glumci. Vjerovatno znate da su Natali Portman i Klajv Oven dobili Zlatne Globuse i nominacije za Oskara kao najbolji glumci u sporednim ulogama, ali teško bi bilo reći da su ovo dvoje nadigrali Xuliju Roberts i Xada Loua. Vrijeme koje sve četvoro provedu na ekranu prilično je demokratski raspoređeno, pa je i sama podjela na sporedne i glavne uloge proizvod markentiške kampawe u trci za Oskara. Sve četvoro glumaca je sjajno i jedna od najmudrijih odluka režisera Nikolsa je da kameru postavlja izuzetno blizu licima glumaca i tako bilježi i najmawe promjene, najtananije znake povrjeđenosti ili očaja dok se ovi svađaju, ostavljaju jedni druge ili prekliwu da se vrate. Ovdje imate galeriju ljudskih lica u raznim periodima međusobne povezanosti. Prije nego što zavrištite Ingmar Bergman, treba da znate da je prije nego Bergmanu Bliskost blizu pop muzici i da je to najbolji film o modernoj ljubavi od još više pop Pijanih od ljubavi (DA LI JE OVO DOMAĆI PREVOD???) Pola Tomasa Andersona. Nije zato čudno što je kao glavna muzička tema uzeta pjesma sjajnog irskog kantautora Dejmiena Rajsa. U Bliskosti se ljudi kreću između nepodnošljivosti samoće i želje za zajedništvom s jedne strane i nemognućnosti skladnog funkcionisanja u dvoje s druge. Svima ostaje neizbježna usamljenost čije razne dimenzije režiser Nikols, scenarista Marber i četvoro glumaca predivno artikulišu.